Tohum Islahı Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Tohum Islahı Nedir?

Değişen iklim, hastalık ve verim şartları göz önüne alınarak, en yüksek kalite ve verimin elde edilmesini sağlayacak olan tohumu üretebilmek amacıyla insan eliyle yapılan melezleme çalışmaların tümüne tohum ıslahı denilir. Bu çalışmalar devlet ya da özel sektör ıslah istasyonlarında yapılmaktadır.

Yapılan bu çalışmalarda bulunan yeni tohumlar sayesinde, ürünlerin hastalık, soğuk ve sıcak dayanımları arttırılarak yüksek kalite ve miktarda ürün alınmasına ilaveten, ekonomik olarak kazancın artması da sağlanmaktadır.

Bitki Islahının Amacı

• Introduksiyon, seleksiyon, melezleme gibi yöntemlerle,

• Doğal ve yapay olarak meydana getirilen poliploidi ve mutasyonlar yardımıyla

• İklim ve toprak şartlarına daha uygun,

• Hastalık ve zararlılara dayanıklı,

• Üstün kaliteli ve verimli çeşitler geliştirerek tarımsal üretime katkıda bulunmaktır.

Tohum Islahı Neden Yapılır?

Tohum ıslahı daha sağlıklı, daha verimli ve daha kaliteli ürün elde etmek için yapılır. Aynı insan hayatında olduğu gibi; bitki hayatında da sürekli değişime uğrayan hastalıklar, zararlılar, soğuk ve sıcak iklim koşulları mevcuttur. Mevcut olan ürünler değişen hastalık ve zararlı türlerine ve yine değişen iklim koşullarına uyum sağlayamaz ve ticari değerlerini kaybeder. Bu değişimlere uyum sağlayacak ve direnecek yeni çeşitlerin oluşturulması için ıslah çalışmaları yapılır.

Buna ilave olarak, dünya pazarlarındaki tüketicilerin ilgilerini çekecek yeni renkte, büyüklükte, lezzet ve aromada ürünlerinde bulunup, pazarda ticari olarak yeni bir talep içinde ıslah çalışmaları yapılır.

Tohum Islahı Nasıl Yapılır?

Tohum ıslah çalışması yapmak ile, hibrit tohum elde etmek aynı şeydir. Tohum ıslahı yapma çalışmalarında baba bitki anne bitkiden yaklaşık 10 gün önce dikilir. Dış ortamda do ğal tozlaşmayı sağlayacak olan arı ve böcek gibi canlılarla, ıslah yapılacak ortamın ilişkisi kesilir.

Islah sürecinde, domates bitkisi üzerinde açmış çiçekler bulundurulmaz. Bu çiçekler kesilerek temizlenir. Bu süreçte bitki üzerinde bulunan açmamış çiçekler kullanılır. Melezleme için, açmamış çiçeklerdeki taç yapraklar elle ya da pens yardımıyla ayrılır. Bu sürece emaskülasyon yani hadım etme denir. Polen taşımasından dolayı erkek organlar dişi o rgana (stigma) zarar vermeden ayrılır. Dişi organın zarar görmesi durumunda çiçek tohum tutmaz.

Emaskülasyon işleminden bir gün sonra, baba hatlardan alınan çiçek tozlar el yardımıyla ya da fırça ile dişi o rgana (stigma) sürtünerek yapışması sağlanır. Bu işlem sonrası, çiçekten çıkacak olan melez meyvenin tohumları tohum ıslahı (hibrit tohum) olup, bu yapılan çalışmada ıslah çalışması olarak adlandırılır.

Tohum Islahı Yapan Firmalar

Ülkemizde yurt dışı menşeli tohum ıslahı yapan firmalar veya ithal gelen tohumların yanında; kendi imkânlarıyla çok başarılı bir şekilde tohum ıslahı ve üretimi yapan birçok yerli firmamız da vardır ve bu firmalarımızın sayısı her yıl artmaktadır. Tohumda yeni bir çeşit bulmak, bulunan bu çeşidin piyasada tutulması ve uluslararası pazarlarda rekabet edebilme gücünün olması uzun yıllar almaktadır. Süreç çok uzun ve meşakkatli olup, sermaye ve sabırda gerektirmektedir

Ülkemizde bugün yerli ıslah çalışmalarında ciddi yollar alınmış ve dünyada ki rakipleriyle yarışabilme kapasitelerine gelmiş yeni çeşitler çıkartan yerli ıslah tesislerimiz mevcuttur.

Hibrit Tohumlar Kısır Değildir

“Hibrit tohumlar kısırdır ve insan sağlığı açısından risklidir” ifadesi de şehir efsanesi olarak ortalıkta dillendirilmektedir. Hibrit yani melez tohumlar, aslında doğada var olan ve dünya kurulduğundan beri üretilen tohumlar olup insan eliyle teknoloji kullanılarak arzu edilen amaçlara göre ıslah edilmiş tohumlardır. Islahçılar, piyasanın istediği şartlara göre üstün özellikli anaç tohumları melezleyerek daha üstün özellikli yeni bireyler elde ederler ve bunlara hibrit tohum denir. Hibrit tohumlardan elde edilen ikinci nesil tohumların ekiminde, yine doğal bir olay olarak melezlemeden geriye dönüş olduğundan, verim ve kalite açısından bazı kayıplar olması biyolojik bir gerçekliliktir. Bu yüzden amacına göre elde edilen vasıfların kaybolmaması için, hibrit tohumların her yıl yenilenmesi tercih edilir.

Dolayısıyla hibrit tohumlar biyolojik olarak kısır tohum değildir, insan sağlığına zarar verdiğine dair herhangi bir bilimsel veriye ulaşılmış değildir. Hibrit tohumların üretiminde üretici için daha yüksek verim, tüketici için daha yüksek kalite ve iç-dış piyasa için de standardı değişmeyen ürün amaçlanmaktadır.